-
- Kurullar
- Hakkında
- Program Kitapçığı
- Sempozyumdan Fotoğraflar
Modern Türk edebiyatının oluşumunda “gazete”nin katkısı büyüktür. Batı’dan alınan yeni edebî türler -roman, tiyatro, makale, deneme- gazete vasıtasıyla edebiyatımıza girmiş ve gelişmiştir. Bu bakımdan roman ve tiyatro eserlerinin tefrika edilmesi, şiirlerin ve edebî yazıların yayımlanması, yeni çıkan kitapların ve oynanan oyunların tanıtımı gazete-edebiyat ilişkisini 1840’tan 1960’lı yıllara kadar canlı tutmuştur. Özellikle roman, hikâye, şiir, tiyatro gibi edebi eserlerin önce gazete veya dergilerde tefrika edilip daha sonra kitap olarak yayımlanması okuyucu sayısını artırdığı gibi edebi eserin popülerliğini de yaygınlaştırmıştır. Ancak sanatçının estetik kaygıları, yaşadığı dönemde karşılaştığı siyasi ve sosyal hadiseler yazdığı eser üzerinde tekrar düşünmesine ve birtakım değişiklikler yapmasına sebep olur. Bazen tefrikasını kitaba dönüştürürken birtakım müdahalelerde bulunduğu bazen de eserin baskıları arasında değişiklikler yaptığı görülür. İşte sanatçının/yazarın eserine yaptığı birtakım eklemeler/çıkarmalar edebiyat araştırmacısı için ehemmiyetlidir. Çünkü yazarın, neyi/kimi çıkardığı kadar neyi/kimi eklediği ve bunları nasıl, niçin, ne niyetle yaptığı önemlidir.
Tanzimat ve İstibdat dönemi, II. Meşrutiyet’in ilanı, Balkan ve I. Dünya Savaşları, Mütareke dönemi, Kurtuluş Savaşı, Cumhuriyet’in ilanı, Atatürk inkılapları, çok partili hayata geçiş, II. Dünya Savaşı, ihtilaller… Osmanlı Devletinin/ Türkiye Cumhuriyeti Devletinin yaklaşık 100 yıl boyunca yaşadığı önemli siyasi ve sosyal olaylar devrin sanatçılarını buna bağlı olarak eserlerini etkilemiştir. Yazarlar zaman zaman devrin siyasi ve ideolojik tavrına göre hareket etmek zorunda kalmışlardır. Bunun yanı sıra yazarların, estetik kaygılarla yaptığı değişiklikler ya da yayınevlerinin müdahalesi romanların tefrikası ile baskıları arasında birtakım farklılıklara sebep olmuştur. Bunları tespit etmek amacıyla romanların tefrikaları ile kitap olarak ilk baskıları ve yazarların hayattayken gözden geçirdiği son baskıları karşılaştırmalı olarak incelenmektedir. Bunun neticesinde romanların tefrikalarıyla kitap baskıları arasındaki farkların ne olduğu ve bu değişikliklerin sebepleri üzerinde durulmaktadır.
“Tefrikadan Kitaba” başlıklı bu projede Tanzimat döneminden 1970’li yıllara gelinceye kadar belli başlı yazarlarımızın romanlarında gerek siyasi-sosyal olaylar gerekse edebi endişeler sebebiyle yaptıkları değişiklikler ayrıntılı bir şekilde ele alınmaktadır.
Edebiyat tarihlerinden bazı yazarlarımızın hayattayken eserlerine müdahale edip birtakım değişiklikler yaptığını biliyoruz. Halit Ziya Uşaklıgil, Reşat Nuri Güntekin, Ahmet Hamdi Tanpınar bunlardan birkaçıdır. Ancak bu yazarlarla birlikte çağdaşlarını incelediğimizde Hüseyin Rahmi, Mehmet Rauf, Safveti Ziya, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Halide Edip Adıvar, Peyami Safa’nın yanı sıra Melih Cevdet Anday, Tahsin Yücel’in de eserlerinin baskıları arasında farklar olduğunu gördük. Bu bakımdan romanların tefrikalarıyla kitap olarak ilk baskıları ve yazarların hayattayken gözden geçirdiği son baskılar arasında ne tür değişiklikler olduğunu tespit etmek ve bunların siyasi-ideolojik sebeple mi yoksa sanatçının edebi kaygısıyla mı olduğunu ortaya koymak çalışmamızı özgün kılmaktadır.